پروژه طراحی معماری و عوامل مؤثر بر طراحی پروژه معماری در31 صفحه ورد قابل ویرایش  

فصل اول

«مفهوم برنامه‌ریزی بر طراحی»

مفهوم برنامه‌ریزی:

مفهوم طراحی:

نكته 1: انسان برای انجام پیش‌اندیشه‌ی كارها، نیاز به «تفكر» و «طرح‌ریزی» دارد و همچنین، برای ساختن همه‌ی مصنوعات بزرگ و كوچك مورد نیاز خود، نیازمند «تفكر»، «تصور» و «طراحی كردن» است. «طراحی»، وسیله‌ی ساختن، آبادانی و تمدن است.

نكته 2: ما می توانیم با استفاده از قدرت «حافظه» و «تخیل»، آن چه را كه قبلاً دیده‌ایم «تجسم» كنیم و نیز می توانیم به كمك «تفكر» و «تخیل» و «قدرت خلاقیت»، درباره‌ی آن چه كه «ممكن است باشد» تعمق كنیم و تصویری از آن چه كه می تواند باشد، مجسم سازیم و آن را ترسیم نموده، با دیگران در میان بگذاریم.

نكته 3: طراحی تلاشی اندیشمندانه، خلاقانه است كه از تفكر، شروع و به ارائه‌ی محصولی زیبا، كارآمد و اصیل ختم می‌شود. و طرح نهایی همیشه عمق اندیشه و بصیرت طراح را در خود باز می تاباند و حكایتگر عمق اندیشه و بصیرت طراح را در خود باز می تاباند و حكایتگر عمق و سلیقه‌ی اوست.

فصل دوم

«ابعاد مختلف طراحی و مفاهیم آن»

معماری طبیعت:

هریك از این عناصر، با محیط خود رابطه‌ای سنجیده و توازنی دقیق دارند و هر جزء از اجزای آن‌ها در عین كمال، بخوبی در خدمت كل قرار می گیرند و تركیب منسجم اجزا به كلیتی منسجم، واحد، كارآمد و زیبا منجر می‌شود.

تركیب، شكل و ساختار آن‌ها، هماهنگ با طرز زندگی و بودباش موجود و هدف آنهاست.

معماری عناصر مصنوع:

همه‌ی آن‌ها از موادی بخصوص و با تكنیك‌های ویژه ساخته می‌شوند. هر كدام اندازه، شكل و هندسه‌ی خاص خود را دارند و متناسب با نیاز انسان، ابعاد جسمانی و نیاز‌های روانی او شكل می گیرند. در عین حال  هر یك از این مصنوعات به تناسب محیطی كه در آن واقع می‌شوند (مثلاً در فضای باز یا بسته) و نوع نیروها و عواملی كه بر آن‌ها اثر می‌گذارد ساختار خاص خود را پیدا می‌كنند و در هر صورت، این مصنوعات گرایش به كمال كارآیی و زیبایی دارند و متناسب با امكانات و محدودیت‌های مالی و تكنیكی موجود، شكل می گیرند.

ابعاد مختلف در طراحی

1- ابعاد عملكردی:

در معماری هر فضایی برای استفاده و عملكردهای خاصی طراحی می‌شود.

2- ابعاد جغرافیایی و محیطی:

طرح و سیمای ساختمان‌های مناطق مختلف با هم متفاوت است.

3- ابعاد هنری و ذوقی: 

معماری ما شاهكارهایی از زیبایی هستند و طرح‌ها و آثار معماری نیز در كمال ذوق و زیبایی طراحی و ساخته می‌شوند.

4- ابعاد فنی و تكنیكی: 

هر قسمت از یك ساختمان، اعم از بخش‌های پیدا و ناپیدای آن، با استفاده از ماده و صنعت به وجود می آید.

5- ابعاد اجتماعی و فرهنگی: 

سابقه‌ی تاریخی، ارزشهای اجتماعی، اهداف و ارزش‌های فرهنگی و دینی هر جامعه، عامل وحدت، تحول و تداوم حیات جامعه است و از عوامل اثر گذار در طراحی معماری به شمار می رود. ایجاد حریم، حفظ امنیت و ایجاد فضایی مأنوس و … در معماری ضروری است.

فصل سوم

«عوامل مؤثر در طراحی معماری و صورت عقلانی طرح»

یكی از گیراترین و مهم‌ترین مباحث در مبانی طراحی معماری «روند طراحی معماری» می‌باشد.

«هر پروژه، یك صورت منطقی و عقلانی دارد كه اهداف، ویژگی‌های كیفی و ابعاد كمی آن را بیان می‌كند و اصول و احكام حاكم بر طراحی را روشن می سازد.»

اهداف و عوامل مؤثر بر طراحی پروژه‌ی معماری

1- تعیین اهداف

انسان در سایه‌ی نگرش زیبا، هدفدار و مسئولانه است كه روش زندگی و مناسبات اجتماعی، اقتصادی و نظام ارزشی خود را سازمان می دهد و طرز تفكر، معیارهای گزینش، نحوه‌ی انتخاب و عملش را معین كرده، برنامه‌ریزی و یا طراحی می نماید.

معماری در پی ایجاد رابطه‌ای متوازن با طبیعت است؛ برای ایجاد محیط مناسب برای زندگی، رشد، تربیت و بالندگی می كوشد و در پی ساختن فضا و محیطی متناسب با شأن و رسالت انسان است.

2- تعداد برنامه‌ی فیزیكی طرح

تعداد فضاهای مورد نیاز هر پروژه، به همراه مساحت و مشخصات هر فضا، برنامه‌ی فیزیكی آن پروژه است. قبل از طراحی پروژه برنامه‌ی فیزیكی آن را تهیه می كنیم.

3- بررسی عوامل جغرافیایی و محیطی

معماری بومی در مناطق مختلف كشور، با توجه به شرایط خاص هر منطقه، مختصات جغرافیایی، ارتفاع آن از سطح دریاهای آزاد، نزدیكی و دوری نسبت به دریا، میزان رطوبت و بارندگی، به خوبی شكل گرفته و در طول زمان به كمال رسیده است.

4- شرایط اقلیمی

قبل از شروع طراحی هر ساختمان ابتدا، شرایط اقلیمی، مورد مطالعه قرار می‌گیرد و نتایج آن به صورت خلاصه ترسیم و نمایش داده می‌شود. این نمودار‌ها می توانند به عنوان یكی از اصلی‌ترین عوامل مؤثر در ایده‌های طراحی مورد استفاده قرار گیرند.

5- بررسی و تجزیه و تحلیل زمین و هم جواری

شكل و مساحت، میزان و جهت شیب زمین كاربری‌های زمین‌های اطراف، امكانات دسترسی به زمین، دید و منظر مناسب زمین، عوارض مصنوعی یا طبیعی موجود را مطالعه می كنیم و همچنین خاك را بررسی می نماییم.

6- بررسی مصالح، تكنولوژی و سازه‌ی ساختمان

در سواحل شمالی، از چوب و در مناطق كویری از آجر، در مناطق كوهستانی شمال و غرب از سنگ، آجر و چوب برای ساختن استفاده می‌شود. استفاده از سازه‌های فولادی یا بتنی در كنار مصالح بومی نیز معمول است.

7- ابعاد انسانی و فضای معماری

نیاز به داشتن فضای شخصی، رعایت فاصله مناسب بین افراد در زندگی خانوادگی و یا دوستانه و تنظیم فاصله و حفظ حریم فضای شخصی در روابط و فعالیت‌های اجتماعی، از آن جمله است.

فضا، متناسب با ابعاد انسان، ابعاد لمس كردنی، شنیدنی و بوئیدنی نیز پیدا می‌كند این ابعاد بر نحوه‌ی احساس و نوع برداشت ما از فضا تأثیر گذارند.

8- مقیاس انسانی در فضای معماری

ابعاد و نحوه‌ی حركت بدن انسان، از اصلی‌ترین عوامل تعیین فضا در معماری است.

9- الزامات تأسیساتی

سیستم‌های تأسیسات مكانیكی و الكتریكی ساختمان نیز شرایط محیطی لازم را برای ایجاد فضایی راحت و قابل سكونت ایجاد می نماید.

برخلاف سیستم سازه، سیستم‌های تأسیساتی در عین اهمیت، معمولاً در فضای معماری دیده نمی شوند.

مهندس معمار، قبل از طراحی باید با مشورت مهندس مكانیك و مهندس برق، در مورد سیستم‌های فوق تصمیم گیری كرده باشد و امكانات لازم برای استقرار تجهیزات و حركت كانال‌ها و لوله‌ها و … را پیش بینی نموده باشد.

ج)اتاق مطالعه

در خانه‌ی بزرگ‌تر فضای مستقل را می‌توان به كتابخانه و مطالعه اختصاص داد. این فضا می تواند در نزدیكی ورودی و نشیمن قرار گیرد.

3- عرصه پذیرایی و مراسم

فضاهای عمومی خانه، شامل پذیرایی، غذاخوری و ورودی، وسیله‌ی ارتباط اعضای خانواده با افراد فامیل، دوستان و همسایگان هستند. به علاوه، این فضاها محل برگزاری جشن‌ها، مهمانی‌ها، برگزاری مراسم مذهبی و … نیز هست.

الف) ورودی

ورودی خانه اولین جایی است كه ساكنان خانه و مهمانان با آن موجه شده، تحت تأثیر كیفیات مثبت یا منفی آن قرار می گیرند، ورودی خانه باید خوانا و دعوت كننده، اذب و زیبا باشد.

طراحی فضای ورودی، قبل از رسیدن به بنا، از خارج ساختمان و جلو خان ورودی شروع می‌شود. پس از عبور از فضای مكث قبل از در ورودی، به فضای ورودی رسیده، به بخش‌های مختلف دسترسی می یابد.

ورودی خانه، باید ضمن تأمین دسترسی مناسب به خانه، حریم داخلی خانه را از فضاهای عمومی جدا كند.

ورودی باید دسترسی ساده به نشیمن، پذیرایی، پله‌های طبقات آشپزخانه داشته باشد.

در واحدهای مسكونی متعارف بهتر است توالت و دستشویی، مستقل از هم طراحی شوند.

نكته: محل دستشویی باید از وسعت كافی حداقل 110*120 برخوردار باشد.

ب) فضای پذیرایی

این فضا جزو فضاهای رسمی و بیرونی خانه است.

نكته: وسعت فضاهای پذیرایی، حداقل 12 متر است و بسته به شرایط اقتصادی و نیاز خانواده می تواند افزایش یابد.

فضای پذیرایی باید با ورودی و غذاخوری ارتباط نزدیك داشته باشد. این فضا نیاز به نور و تهویه‌ی طبیعی و منظر مناسب دارد.

در بعضی طرح‌ها، فضای پذیرایی و نهار خوری با هم تلفیق شده است.

ج) غذاخوری

در خانه‌های بزرگ، فضای مشخصی به عنوان غذاخوری پیش بینی می‌شود. این فضا ممكن است مستقل از پذیرایی بوده، یا با آن ادغام شده باشد.

دید و منظر زیبا، فضای دل باز، تناسبات خوش‌آیند و مبلمان مناسب می تواند بر كیفیت این فضا بیفزاید.

میز غذاخوری و بوفه برای نگهداری ظروف و مواد غذایی مورد نیاز، از لوازم اصلی این فضا هستند.

فضای غذاخوری باید با پذیرایی و آشپزخانه ارتباط نزدیكی داشته باشد.

چنان‌چه برای غذاخوری فضای مستقلی در نظر گرفته شود می‌توان آن را با استفاده از پله‌، دست انداز، دكور یا دیوار، از پذیرایی جدا نمود.

نكته 1: ابعاد اتاق غذا خوری، بسته به تعداد افراد استفاده كننده و استانداردهای موجود معین می‌شود. این فضا را می‌توان با یك میز شش نفره در ابعاد 420*350 طراحی كرد.

نكته 2: فضای نهار خوری باید از نور طبیعی و مصنوعی مناسبی برخوردار و دارای دید و منظر مناسب باشد. فضای غذاخوری بهتر است در مجاورت بالكن و با امكان دسترسی به حیاط، طراحی گردد.