پایان نامه تعیین میزان افسردگی در دانشجویان خوابگاهی و غیرخوابگاهی و تأثیر آن بر پیشرفت تحصیلی

مقدمه:

عملكرد تحصیلی دانش آموزان و دانشجویان و بررسی عوامل تأثیرگذار بر آن موضوعی است كه بخش عمده ای از ظرفیت در علوم تربیتی را به خود اختصاص داده است. بهمین دلیل، از دیرباز پژوهشگران علاقمند، با بررسی و مطالعه در این زمینه سعی در روشن نمودن جوانب مختلف آن داشته و به نتایج قابل توجهی نائل آمده اند. از جمله عواملی كه می تواند بر عملكرد تحصیلی دانش آموزان تاثیر بگذارد محیط زندگی شان می باشد.

بین بشر و محیط زندگی اش به كنش و واكنش مداوم وجود دارد این رابطه مداوم در حال نوسان است. محیط برای عده ای ممكن است منبع یك حس اعتماد به نفس قوی، جوازی برای ابراز احساسات درونی و بالاخره محل و مجالی پر از امید برای تحصیل و پیشرفت و موفقیت باشد. از طرف دیگر اگر محیط زندگی نتواند ایگو افراد را تأمین و تقویت كند، اگر مانع رشد اعتماد به نفس آنها شود، و اگر بكرات موجب ظهور حس كینه و عداوت در آنها گردد منجر به حس طرد، درماندگی و تنهایی خواهد شد، و همین محیط است كه ما آنرا افسردگی زا می خوانیم (فلك، 1375).

در زندگی هر كسی موقعیتهایی پیش می آید كه خواه ناخواه او را غمگین می سازد و هیچ انسانی از افسردگی و اضطراب، تشویش و نگرانی مصون نیست. ولی تا آنجا كه حالات یأس، سرخوردگی و اضطراب بعنوان واكنش محسوب می شود بسیار سالم و مفید می باشند زیرا مثل یك دریچه اطمینان، شرایط سخت و دشوار محیط را به فرد گوشزد می كنند تا بدین وسیله شخص بتواند خود را از صدمه و گزند بیشتر حفظ نماید. همانطور كه زخم و سوزش و تورم و خونریزی در جسم انسان پدیده هایی غیر قابل اجتناب می باشند یأس و سرخوردگی، افسردگی و تشویش هم اموری غیرقابل اجتناب می باشند. ولی اگر فردی به دلایلی زمینه و استعدادی برای ابتلا به عوارض روانی داشته باشد یك حادثه كوچك در زندگی ممكن است منجر به بروز یك كیفیت شدید روانی شود بنابراین بین افسردگی روزمره با افسردگی شدید روانی باید فرق گذشت (معانی، 1368). منظور ما در این پژوهش افسردگی نوع دوم می باشد كه بعنوان بیماری روانی تلقی می شوند.

چون بشر یك واحد سایكوبیولوژیك است، به هر تغییر فكری و حسی كه موجب تغییرات شیمیایی سلسله اعصاب مركزی گردد، از خود واكنش نشان داده و با هر استرس از نظر جسمی و روحی مبارزه خواهد كرد. از طرفی چون بشر یك موجود بنابراین اساس بیولوژیكی افسردگی اهمیت عوامل محیطی و روابط اجتماعی را نفی نمی كند چون بشر را باید از هر لحاظ، جسم و روان، دنیای درون و برون، عمل و عكس العمل و واكنشهای متقابل مورد مطالعه قرارداد (همان منبع)

مطالعاتی كه در سالهای اخیر از طرف متخصصان سازمان بهداشت جهانی در كشورهای در حال توسعه انجام گرفته از افزایش دامنه شروع افسردگی در میان ملل در حال رشد حكایت می كند به طوری كه تحقیقات نشان می دهد قریب 75/0 افرادی كه در مؤسسات درمانگری روانی بستری می شوند دچار افردگی هستند (معانی، 1368). علائم افسردگی بصورت فقدان انرژی در انجام امور روزانه، سردرد، دردهای پراكنده در بدن و كم خوابی یا بدخوابی همراه است و یا بصورت اختلالات گوارشی و دردهای معده تظاهر نماید كه در حقیقت از زخم معده و روده علائمی وجود ندارد بلكه علت همان افسردگی است كه با برطرف شدن افسردگی ناراحتی گوارشی نیز برطرف می شود (همان منبع). بیماران افسرده احساس بی تفاوتی، پوچی، بی كفایتی و بی لیاقتی می كنند. ممكن است خیلی زود بر سر مسائل خیلی جزئی و بی‌اهمیت و كوچك و ناچیز گریه را سر می دهند. برخی احساس گناه می كنند كه این خود یكی از بهترین علامت ها در تشخیص افسردگی است، كه در این صورت لغزش ها و خطاهای خیلی كوچك گذشته و خیلی دور را گناه بزرگ تلقی نمایند و باعث رنج و عذاب و احساس گناه و ناآرامی آنان می شود. و در بعضی مواقع برای جبران این گناه و برای تنبیه خود و رهایی از آن اقدام به خودكشی می كنند (همان منبع)، محیط افسردگی زا راهزاران جزء لفظی و غیرلفظی بوجود می آورند كه این اجزا در شخص مستعد و زخم پذیر سبب زوال اعتماد به نفس و پیدایش احساس گناه، خشم غیرقابل ابراز و یك حس مداوم درك نشدن خواهد گردید (فلك، 1375) این پژوهش در صدد آن است تا تأثیر محیطی مانند خوابگاه دانشجویی را برافسردگی، و ارتباط آنرا با پیشرفت تحصیلی دانشجویان بسنجد.

فهرست مطالب

عنوان ......................................................................................................... صفحه

چكیده.....................................................................................................................

مقدمه................................................................................................................... 2

فصل اول: گستره علمی مسئله مورد بررسی

1ـ بیان مسئله ..................................................................................................... 7

2ـ اهمیت و ضرورت پژوهش ......................................................................... 11

3ـ اهداف........................................................................................................... 14

4ـ فرضیه‌های پژوهش .................................................................................... 15

5ـ متغیرها و تعریف عملیاتی آنها .................................................................... 16

6ـ خلاصه ........................................................................................................ 18

فصل دوم: مرور تحلیل یافته‌ها در زمینه بررسی حاضر

1ـ مبانی نظری ................................................................................................. 20

الف افسردگی (مفهوم و نظریه‌های مربوط به آن)................................................

روان تحلیل‌گری ............................................................................................... 22

رفتاری‌نگر......................................................................................................... 25

شناختی............................................................................................................. 30

زیست‌شناختی .................................................................................................. 32

انواع ................................................................................................................. 35

میزان شیوع ..................................................................................................... 36

ب ـ پیشرفت تحصیلی ...................................................................................... 37

2ـ یافته‌های پژوهشی ....................................................................................... 43

3ـ خلاصه ........................................................................................................ 50

فصل سوم: فرآیند روش شناختی

1ـ انتخاب نمونه ....................................................................................................

الف ـ جامعه و نمونه ........................................................................................ 52

2ـ ابزار گردآوری اطلاعات ............................................................................. 53

الف ـ معرفی سیاهه ......................................................................................... 53

ب ـ روش اجرا و نمره‌گذاری .......................................................................... 54

ج ـ اعتبار و پایایی ............................................................................................ 54

3ـ طرح تحقیق و روشهای آماری .................................................................... 56

الف ـ طرح تحقیق ............................................................................................. 56

ب ـ روشهای آماری ........................................................................................ 58

4ـ خلاصه ........................................................................................................ 59

فصل چهارم: ارائه و تحلیل نتایج كمی

1ـ ارائه داده‌های توصیفی بدست آمده ............................................................ 61

2ـ بررسی نتایج در چهارچوب بدست آمده ..................................................... 63

الف ـ نتایج حاصل از رابطه بین افسردگی و پیشرفت تحصیلی........................ 64

ب ـ نتایج آزمون t در متغیر افسردگی ............................................................ 65

ج ـ نتایج آزمون t در متغیر پیشرفت تحصیلی ................................................. 65

3ـ خلاصه......................................................................................................... 67

فصل پنجم: بحث و نتیجه‌گیری

1ـ بحث و بررسی درباره یافته‌ها .................................................................... 69

2ـ جمع‌بندی و نتیجه‌گیری ............................................................................... 72

3ـ كاربرد نتایج ................................................................................................ 73

4ـ محدودیت‌ها.................................................................................................. 78

5ـ پیشنهادات..................................................................................................... 79

منابع

چكیده:

پژوهش حاضر قصد دارد به بررسی رابطه بین افسردگی و پیشرفت تحصیلی و تفاوت آن در دو گروه خوابگاهی و غیرخوابگاهی بپردازد. در واقع بدنبال پاسخ به این سؤال است كه آیا محیطی مانند خوابگاه می‌تواند با ایجاد افسردگی بر پیشرفت تحصیلی دانشجویان تأثیر بگذارد؟

برای رسیدن به هدف مذكور از طرح ـ پس رویدادی (علی ـ مقایسه‌ای) استفاده كردیم جامعه و نمونه پژوهش حاضر كل دانشجویان دختر در حال تحصیل رشته روانشناسی دانشگاه شهید بهشتی تهران می‌باشد كه كل جامعه بعنوان نمونه مورد مطالعه قرار گرفت.

داده‌های مورد نظر برای متغیر افسردگی از طریق پر كردن سیاهه افسردگی بك و برای پیشرفت تحصیلی معدل ترم گذشته دانشجویان جمع‌آوری شد.

برای تجزیه و تحلیل آماری داده‌های از ضریب همبستگی پیرسون و t دو گروه مستقل استفاده گردید نتایج پژوهش نشان داد بین میزان افسردگی و پیشرفت تحصیلی رابطه معناداری وجود دارد.

دانشگاه شهید بهشتی تهران

دانشكده علوم تربیتی و روانشناسی

پایان‌نامه تحصیلی برای دریافت كارشناسی در رشته روان‌شناسی كودكان استثنایی

عنوان

تعیین میزان افسردگی در دانشجویان خوابگاهی و غیرخوابگاهی و تأثیر آن بر پیشرفت تحصیلی

استاد راهنما

خانم دكتر دانش

دانشجو

الهام اتحادی

سال تحصیلی

84-83