تحقیق فرار مغزها و نظریه كوچ مجازی

دانلود فرار مغزها و نظریه كوچ مجازی

وظیفه روشنفكر، البته یكی از وظایف او، نقد اجتماعی است؛ نقد اجتماعی وضعیت معاصر. او دو خط مشی كلی برای این نقد نقد دارد: یكم آنكه مبتنی بر علم باشد و دوم اینكه، استراتژیك باشد. او در جایگاه روشنفكری، فقط یك گام و نه بیشتر از جامعه جلوتر است. از بعد استراتژیك، نكات متفاوت سیاسی و تاكتیكی را لحاظ می كند؛ و در مقام اهل علم، بایستی كه اگر از مرز دانش فراتر نمی رود، خود را در مرز آن نگه دارد. هدف وی تعالی است، تعالی جامعه. او، نه همچون سرخوردگان، اهل فرار است؛ بلكه در برابر واقعیت ایستاده است. در این نوشتار، سعی شده است با تاكید اولیه بر مسئله فرار مغزها، یك نظریه جامعه شناسانه و مدیریتی ارائه گردد.

این نظریه، ارائه دهنده راه حل غلبه بر مشكل نیست؛ بلكه برای درك ابعاد مسئله و تعریف صحیح آن است. برای تغییر در واقعیت، اولین گام درك، تجزیه و تحلیل آن است. از این رو ما نیاز به تئوری داریم. چنان كه راسل می گوید: یك تئوری خوب از هر چیزی كاربردی تر است. از جمله بحث های امروزه در سطح دولت و جامعه، بحث فرار مغزها است. فرار مغزها، همچون هر پدیده اجتماعی دیگر علل اقتصادی، سیاسی و فرهنگی دارد؛ كه در این نوشتار بر سر علل سخنی نمی رود. از بعد تصمیم گیری و حل مسئله، چهار مرحله اساسی وجود دارد: یكم، تعریف و تبیین مسئله؛ دوم، تحلیل و درك اسباب و علل؛ سوم، شناسایی راه حل ها و طراحی راه حل نهایی؛ و چهارم، پیاده سازی و اجرا.
پس از آن، نوبت بهبود مستمر است. به این صورت كه مدام، پسخورد گرفته شود و تغییرات لازم اعمال شود. البته این مطلب، با سعی و خطا تفاوت دارد. یعنی زندگی مداوم سیستم. در این نوشتار چنانكه اول نیز گفته شد، نگارنده در مقام برنامه ریز نیست، بلكه در مقام منتقد و تحلیلگر است. پس به گام اول پرداخته می شود؛ و به ناچار گریزی نیز به گام دوم زده می شود. درك فرار مغزها، به لحاظ جامعه شناسی، یك گونه مهاجرت است. (البته اگر هم نباشد نزدیك ترین موضوع به بحث است). از این رو، در آغاز، مفهوم و ماهیت مهاجرت تشریح می شود تا بر پایه آن، مسئله فرار مغزها نیز، مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد. مهاجرت یكی از پدیده های كلاسیك جمعیت شناسی و مباحث معمول جامعه شناسی است. در فرهنگ بریتانیكا، دو اصطلاح اساسی از نظر مفهومی و دو وجهه اقتصادی نیز از لحاظ تحلیلی دارد.

واژه اول، «به اندازه كافی دور» (significant) است. این مطلب در نگاه اول به فاصله اشاره دارد. البته صرفاً به منزله فاصله جغرافیایی نیست؛ بلكه، تغییرات بافت اجتماعی است. این تغییر، بعضاً منجر به فرهنگ پذیری و تطبیق می شود. واژه دوم، «به اندازه كافی طولانی» (permanent) است. این مورد بر این نكته تاكید دارد كه بعد زمانی نیز مطرح است. به این معنی كه مهاجر در بطن برهم كنش اجتماعی جامعه جدید وارد می شود.
با توجه به دو نكته فوق مهاجرت تعویض چارچوب حیات اجتماعی است. برای همین است كه مهاجرت با تبعید، مسافرت و ماموریت تفاوت دارد. به هر روی در مهاجرت بایستی انتقال از یك بافت و فضا به بافت و فضای جدید صورت گیرد. مطلب دیگر این است كه، مهاجرت از بعد اقتصادی و هم اجتماعی بر هر دوی مبدا و مقصد اثرگذار است. یعنی همان گونه كه معلول شرایط اقتصادی - اجتماعی است، اثر متقابل نیز می گذارد. علم برنامه ریزی اجتماعی سعی در كنترل و بهینه سازی مسئله مهاجرت در راستای منافع محیط برنامه ریزی دارد.